სასამართლო პროცესებში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მტკიცებულებაა ექსპერტიზის დასკვნა. სწორედ ექსპერტის აზრი განსაზღვრავს, რამდენად დამაჯერებელი იქნება მხარის არგუმენტები. მსოფლიოში ექსპერტიზის სახეები მრავალფეროვანია და ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად ისინი კიდევ უფრო ფართოვდება.
🔹 1. სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზა (Forensic Medicine)
ყველაზე ცნობილი და ძველი მიმართულებაა:
- გარდაცვალების მიზეზის დადგენა
- სხეულის დაზიანების ხარისხი
- ალკოჰოლური ან ნარკოტიკული ნასვამობა
- ტოქსიკოლოგიური კვლევები
გამოყენება: მკვლელობების, ძალადობის, ავარიების საქმეებში.
🔹 2. სასამართლო-ფსიქიატრიული და ფსიქოლოგიური ექსპერტიზა
- პასუხისმგებლობის უნარის შეფასება დანაშაულის დროს
- ფსიქიკური მდგომარეობის დადგენა სასამართლოზე
- პროფაილინგი – სერიული მკვლელების საქმის გამოძიებისას (FBI-ის პრაქტიკა)
🔹 3. კრიმინალისტიკური ექსპერტიზა
- დაქტილოსკოპია – თითის ანაბეჭდები
- ბალისტიკა – იარაღისა და ტყვიის კვლევა
- ტრასოლოგია – კვალი (ფეხსაცმელი, საბურავი)
- დნმ-ექსპერტიზა – ადამიანის იდენტიფიკაციის თანამედროვე სტანდარტი
- ხელწერათმცოდნეობა – ხელმოწერისა და დოკუმენტების სისწორის დადგენა
🔹 4. სასამართლო-ტექნიკური ექსპერტიზა
მოიცავს:
- დოკუმენტების ავთენტურობის დადგენა
- ყალბი ხელმოწერების იდენტიფიკაცია
- ფოტოსა და ვიდეოს რეალურობის შემოწმება
- კიბერექსპერტიზა (Digital Forensics): კომპიუტერული სისტემების ანალიზი, ელფოსტისა და მესენჯერების გამოკვლევა, კრიპტოვალუტის ტრანზაქციების კვალის დადგენა
🔹 5. ეკონომიკური და საბუღალტრო ექსპერტიზა
- ფინანსური თაღლითობის გამოვლენა
- ბუღალტრული დოკუმენტების შემოწმება
- ფულის გათეთრების სქემების ანალიზი
🔹 6. ინჟინერიულ-ტექნიკური ექსპერტიზა
- მშენებლობის უსაფრთხოება
- სატრანსპორტო ავარიების ანალიზი
- ენერგოსისტემების ავარიების დადგენა
🔹 7. ეკოლოგიური ექსპერტიზა
- გარემოზე ზემოქმედების შეფასება
- ინდუსტრიული დაბინძურების კვლევა
- ეკოლოგიური კატასტროფების გამომწვევი მიზეზები
ქვეყნების სპეციფიკა
- აშშ – დნმ-ექსპერტიზა და ფსიქოლოგიური პროფაილინგი
- გერმანია, საფრანგეთი – ინჟინერიული და ეკოლოგიური ექსპერტიზები
- იაპონია – კიბერექსპერტიზა
- საქართველო – სამედიცინო, ფსიქიატრიული და კრიმინალისტიკური ექსპერტიზა
ექსპერტიზა სამართლისთვის არის საბუთთა ყველაზე სანდო წყარო, რომელიც ხშირად წყვეტს სასამართლო პროცესის ბედი. თუ ადრე მთავარი სამედიცინო და კრიმინალისტიკური მიმართულებები იყო, დღეს წამყვან ადგილს იკავებს დნმ და კიბერექსპერტიზა, რაც ცხადყოფს ტექნოლოგიის როლს სამართალში.
ვებგვერდის ადმინისტრატორი.