ნარკომანიასთან ბრძოლა საქართველოში რეგულირდება რამდენიმე საკანონმდებლო აქტითა და სამთავრობო პროგრამით, რომლებიც მიზნად ისახავს როგორც ნარკოტიკების მოხმარების პრევენციას, ასევე მკურნალობისა და რეაბილიტაციის სერვისების უზრუნველყოფას.
საქართველოს კანონმდებლობა ნარკომანიასთან ბრძოლის შესახებ:
1. ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების და პრეკურსორების კონტროლის შესახებ საქართველოს კანონი:
– ამ კანონით განსაზღვრულია ნარკოტიკული საშუალებებისა და ფსიქოტროპული ნივთიერებების კონტროლის მექანიზმები, მათ შორის მათი წარმოება, გადაზიდვა, რეალიზაცია და მოხმარება.
2. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსი:
– ამ კოდექსის მიხედვით განსაზღვრულია ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა ნარკოტიკების უკანონო მოხმარებისთვის, რომელიც მოიცავს ჯარიმებსა და სხვა სანქციებს.
3. სისხლის სამართლის კოდექსი:
– საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი განსაზღვრავს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას ნარკოტიკების უკანონო წარმოებისთვის, გადაზიდვისთვის, რეალიზაციისთვის და მოხმარებისთვის. ასევე ითვალისწინებს სანქციებს ნარკოტიკული ნივთიერებების შეძენისა და შენახვისთვის.
4. ნარკომანიის პრევენციის სახელმწიფო პროგრამები:
– მთავრობა ახორციელებს სხვადასხვა პროგრამებსა და ინიციატივებს, რომლებიც მიზნად ისახავს ნარკომანიის პრევენციას, მკურნალობასა და რეაბილიტაციას. ამ პროგრამებში შედის განათლებისა და ცნობიერების ამაღლება, სარეკლამო კამპანიები და უფასო კონსულტაციები.
მკურნალობა და რეაბილიტაცია:
– სამედიცინო მომსახურება:
– ნარკოტიკული დამოკიდებულების მკურნალობისთვის საქართველოში არსებობს სპეციალიზებული სამედიცინო დაწესებულებები, სადაც პაციენტებს სთავაზობენ კონსულტაციებს, მედიკამენტოზურ თერაპიასა და ფსიქოლოგიურ დახმარებას.
– საზოგადოებრივი ორგანიზაციები:
– ასევე არსებობს არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ ნარკომანიის პრევენციასა და მკურნალობაზე. ეს ორგანიზაციები აწარმოებენ საინფორმაციო კამპანიებს და სთავაზობენ უფასო მომსახურებას ნარკოდამოკიდებულებს.
საქართველოს კანონმდებლობის მიზანი ნარკომანიასთან ბრძოლაში არის საზოგადოების ჯანმრთელობის დაცვა, ნარკოტიკების უკანონო ბრუნვის შემცირება და ნარკოტიკების მოხმარების პრევენცია.
ყველაზე ძლიერმოქმედი და დამოკიდებულების გამომწვევი ნარკოტიკები მოიცავს შემდეგი ტიპების ნივთიერებებს:
1. ოპიატები და ოპიოიდები
– ჰეროინი: ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერმოქმედი და სწრაფი დამოკიდებულების გამომწვევი ნარკოტიკი.
– მორფინი: გამოიყენება სამედიცინო მიზნებისთვის, მაგრამ ასევე ძალიან ადვილად იწვევს დამოკიდებულებას.
– **ფენტანილი: მეტად ძლიერმოქმედი ოპიოიდი, რომელიც სამედიცინო გამოყენების გარდა ხშირად გამოიყენება არალეგალურად, რის გამოც მაღალი რისკია გადაჭარბების და დამოკიდებულების.
2. სტიმულატორები
– კოკაინი: ძლიერი სტიმულატორი, რომელიც იწვევს სწრაფ და ძლიერ ეიფორიას, მაგრამ ასევე სწრაფად იწვევს დამოკიდებულებას.
– კრეკ-კოკაინი: კოკაინის ფორმა, რომელიც უფრო სწრაფი და ინტენსიური ეიფორიას იწვევს, ასევე ძლიერ დამოკიდებულებას.
– მეთამფეტამინი (მეტამფეტამინი): ძლიერმოქმედი სტიმულატორი, რომელიც იწვევს ხანგრძლივ ეიფორიას და ენერგიის ზრდას, მაგრამ ასევე სწრაფად იწვევს ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ დამოკიდებულებას.
3. სინთეტიკური კანაბინოიდები
– სპაისი: სინთეტიკური კანაბინოიდების ჯგუფი, რომელიც ხშირად იწვევს ძლიერ ეიფორიას და ჰალუცინაციებს, ასევე ძლიერ დამოკიდებულებას.
4. ჰალუცინოგენები
– ლსდ (ლიზერგის მჟავის დიეთილამიდი): ძლიერმოქმედი ჰალუცინოგენი, რომელიც იწვევს ძლიერ ფსიქოლოგიურ დამოკიდებულებას.
– პსილოციბინსშემცველი სოკოები: იწვევს ჰალუცინაციებს და ფსიქოლოგიურ დამოკიდებულებას.
5. ბენზოდიაზეპინები
– დიაზეპამი: დამამშვიდებელი და ანქსიოლიტიკური მოქმედების მქონე ნივთიერება, რომელიც იწვევს ძლიერ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ დამოკიდებულებას.
– ალპრაზოლამი: ხშირად გამოიყენება შფოთვის სამკურნალოდ, მაგრამ ასევე იწვევს ძლიერ დამოკიდებულებას.
ამ ნარკოტიკების გამოყენება მოითხოვს მკაცრ კონტროლს და სიფრთხილეს, რადგან მათი არასამართლებრივი გამოყენება იწვევს სერიოზულ ჯანმრთელობის პრობლემებს და დამოკიდებულებას.
სხვადასხვა ქვეყნები ნარკომანიასთან ბრძოლის სხვადასხვა მიდგომებს იყენებენ. მათი წარმატების მაგალითები და რეკომენდაციები საქართველოსთვის მოიცავს შემდეგს:
1. პრევენცია და განათლება
პორტუგალია: 2001 წელს პორტუგალიამ მოახდინა ნარკოტიკების დეკრიმინალიზაცია. ეს ნიშნავს, რომ მცირე რაოდენობით ნარკოტიკების ფლობა აღარ არის სისხლის სამართლის დანაშაული, მაგრამ დგება ადმინისტრაციული სანქციები. ამან საშუალება მისცა სახელმწიფოს მეტი რესურსი მიმართოს პრევენციასა და მკურნალობაზე. პრევენციის პროგრამები, რომლებიც აქცენტს აკეთებენ ახალგაზრდებთან მუშაობაზე, ძალიან მნიშვნელოვანია.
2. მკურნალობა და რეაბილიტაცია
შვეიცარია: ჰეროინის მომხმარებლებისთვის შვეიცარია უზრუნველყოფს კონტროლირებად ინიექციების კლინიკებს, სადაც პაციენტებს ეძლევათ ჰეროინი კონტროლირებულ გარემოში. ეს პროგრამა ამცირებს ინფექციების გავრცელებას და აძლევს მომხმარებლებს შესაძლებლობას, შეწყვიტონ ნარკოტიკების მოპოვებაზე ორიენტირებული ცხოვრების წესი და მიიღონ მკურნალობა და ფსიქოლოგიური დახმარება.
3. კანონმდებლობის გამკაცრება და სამართალდამცავი ორგანოების გაძლიერება
სინგაპური: სინგაპურში ნარკომანიასთან ბრძოლა ეფუძნება მკაცრ კანონმდებლობასა და სამართალდამცავი ორგანოების აქტიურობას. ნარკოტიკების ფლობისთვის გათვალისწინებულია მკაცრი სასჯელები, რაც ჩათვლით სიკვდილით დასჯას დიდი რაოდენობით ნარკოტიკების ფლობისთვის.
4. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების როლი
ნიდერლანდები: ნიდერლანდებში მნიშვნელოვანია საზოგადოებრივი ორგანიზაციების როლი, რომლებიც მუშაობენ ნარკომანიის პრევენციასა და მკურნალობაზე. იქაური სამოქალაქო საზოგადოება აქტიურადაა ჩართული ამ პროცესებში.
საქართველოსთვის რეკომენდაციები
1. პრევენცია და განათლება:
– სკოლებსა და უნივერსიტეტებში ნარკომანიის პრევენციის პროგრამების შექმნა და მათი განახლება.
– სოციალური რეკლამების და საინფორმაციო კამპანიების წარმოება, რომლებიც ნარკოტიკების გამოყენების რისკებზე და ნეგატიურ შედეგებზე აქცენტს აკეთებენ.
2. მკურნალობა და რეაბილიტაცია:
– სამედიცინო და ფსიქოლოგიური სერვისების გაძლიერება ნარკომანიის მკურნალობისა და რეაბილიტაციისთვის.
– განახლებული რისკების მქონე მომხმარებლებისთვის პროგრამების შექმნა, როგორიცაა ნემსების გაცვლის პროგრამები და კონტროლირებადი ინიექციების კლინიკები.
3. კანონმდებლობის რეფორმა:
– კანონის ცვლილება მცირე რაოდენობით ნარკოტიკების ფლობის დეკრიმინალიზაციის მიმართულებით, რაც საშუალებას მისცემს რესურსების მიმართვას უფრო მნიშვნელოვან მიმართულებებზე, მაგალითად, პრევენცია და მკურნალობა.
4. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ჩართულობა:
– არასამთავრობო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობის გაძლიერება ნარკომანიის პრევენციისა და მკურნალობის საკითხებში.
– ახალი პროგრამების შექმნა და არსებული პროგრამების დაფინანსების გაზრდა.
5. სამართალდამცავი ორგანოების გაძლიერება:
– პოლიციისა და სხვა სამართალდამცავი ორგანოების გაძლიერება ნარკომანიის წინააღმდეგ ბრძოლაში, განსაკუთრებით ნარკოტიკების დიდი რაოდენობით გამავრცელებლების წინააღმდეგ.
ამ რეკომენდაციების განხორციელება ხელს შეუწყობს ნარკომანიის პრობლემის შემცირებას საქართველოში და ხელს შეუწყობს საზოგადოებრივ ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებას.
ვებგვერდის ადმინისტრატორი.