Double Jeopardy (ორჯერადი გასამართლების აკრძალვა) არის სამართლებრივი პრინციპი, რომელიც გულისხმობს, რომ ადამიანს არ შეიძლება ასამართლებდნენ ერთი და იმავე დანაშაულისთვის ორჯერ, თუ ის ერთხელ უკვე გაამართლეს ან მსჯავრი დააკისრეს.
ეს პრინციპი ფართოდ არის აღიარებული თანამედროვე სამართლებრივ სისტემებში, განსაკუთრებით ანგლოსაქსურ სამართალში (მაგალითად, აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში), მაგრამ გარკვეული ფორმით წარმოდგენილია სხვა ქვეყნებშიც.
მთავარი იდეა
ეს პრინციპი ემყარება სამართლიანობის დაცვის იდეას, რათა თავიდან ავიცილოთ:
1. ადამიანის მუდმივი სამართლებრივი საფრთხე. 2. სასამართლო პროცესების გადაჭარბებული გამოყენება, რაც სამართლის სისტემას არაადეკვატურს ხდის. 3. სახელმწიფოს მხრიდან ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება.
მაგალითი:
წარმოიდგინეთ სიტუაცია:
1. პირველი პროცესი:
ვინმე გია-ს ბრალს სდებენ ქურდობაში, მაგრამ სასამართლოში არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულებები და იგი გაამართლეს.
2. მეორე პროცესი:
მოგვიანებით, გამოჩნდება ახალი მტკიცებულებები, რომლებიც ცხადყოფს, რომ გია, შესაძლოა, მართლაც დამნაშავეა. თუმცა, Double Jeopardy-ის პრინციპის გამო, გიას მეორედ ვერ გაასამართლებენ იგივე დანაშაულისთვის, რადგან იგი ერთხელ უკვე გაამართლეს.
გამონაკლისები:
ზოგიერთ ქვეყანაში ამ პრინციპს გამონაკლისებიც აქვს. მაგალითად:
1. ახალი მტკიცებულებების აღმოჩენა:
ზოგიერთ იურისდიქციაში (მაგ., ინგლისში), თუ არსებობს „მოწინავე ტექნოლოგიური მტკიცებულებები“ (მაგ., DNA), ბრალდება შეიძლება ხელახლა განიხილონ. 2. სასამართლოს შეცდომები: თუ პირველი სასამართლო პროცესი არაკანონიერად ან უპატიოსნოდ ჩატარდა, განაჩენი შეიძლება გაუქმდეს.
საქართველოს კანონმდებლობაში მსგავსი პრინციპი დაცულია სისხლის სამართლის კოდექსში, რაც უზრუნველყოფს ადამიანის უფლებების დაცვას და სამართლებრივი პროცესის სამართლიანობას.
ვებგვერდის ადმინისტრატორი.